Oeteldonk – het kleurrijke alter ego van Den Bosch
Tijdens carnaval verandert ’s-Hertogenbosch in één groot feest, met verklede mensen, vrolijke muziek, optochten en een zee van rood, wit en geel. Maar wie Den Bosch zegt in deze periode, zegt Oeteldonk. Want zo heet de stad tijdens carnaval!
De naam Oeteldonk is al meer dan een eeuw het symbool van het Bossche volksfeest. Achter die naam schuilt een rijke geschiedenis vol humor, traditie en saamhorigheid. In deze blog duiken we in de herkomst van Oeteldonk, de gebruiken, de symboliek en wat dit feest zo uniek maakt binnen het Brabantse carnaval.
De oorsprong van Oeteldonk
De naam Oeteldonk werd in het leven geroepen in 1882 door de eerste “Oeteldonksche Club van 1882”. Deze club werd opgericht om het carnaval in Den Bosch wat meer structuur te geven. In die tijd was carnaval vooral een losbandig volksfeest zonder vaste organisatie. De Bosschenaren besloten het anders aan te pakken: met humor, theater en een duidelijke identiteit.
De naam Oeteldonk is een combinatie van twee woorden:
- Oetel – een speelse verwijzing naar een kikker (in het Bossche dialect betekent “oetel” zoveel als kikker).
- Donk – een oud-Brabants woord voor een hoger gelegen stuk land in een moerassige omgeving.
Samen betekent Oeteldonk dus letterlijk: “hoogte in het moeras van de kikkers”. Een knipoog naar de moerassige ligging van Den Bosch, dat tussen de Dommel, Aa en het Bossche Broek ligt.
De omgekeerde wereld
Carnaval in Oeteldonk is gebaseerd op het idee van een “omgekeerde wereld”. Alles wat normaal is, wordt tijdelijk op z’n kop gezet. Burgers worden boeren, het gezag krijgt een knipoog, en iedereen is gelijk.
Het stadsbestuur wordt tijdens carnaval symbolisch vervangen door de Prins Amadeiro, die het dorp Oeteldonk regeert met zijn gevolg. Ook wordt de stad officieel omgedoopt: het bekende bord “Welkom in ’s-Hertogenbosch” maakt plaats voor “Welkom in Oeteldonk”. Zelfs de inwoners hebben een andere titel: Bosschenaren worden Oeteldonkers.
De stad wordt tijdelijk een dorp — het Dorp Oeteldonk — waar saamhorigheid, humor en traditie centraal staan.
De kleuren van Oeteldonk
De rood-wit-gele kleuren van Oeteldonk zijn overal te zien: in vlaggen, sjaals, straten en etalages. Deze kleuren hebben een bijzondere betekenis:
| Kleur | Betekenis |
|---|---|
| Rood | Warmte, liefde en saamhorigheid |
| Wit | Reinheid, eerlijkheid en zuiverheid |
| Geel | Vreugde, zon en optimisme |
Samen symboliseren ze de geest van het carnaval: vrolijk, puur en verbindend.
De rood-wit-gele Oeteldonksjaal is dan ook hét symbool van het feest. Elke Oeteldonker heeft er minstens één — vaak met trots gedragen, soms al tientallen jaren oud.
Historische tradities
Tijdens carnaval in Oeteldonk worden eeuwenoude tradities in ere gehouden. Enkele hoogtepunten zijn:
De intocht van Prins Amadeiro
Op carnavalszondag arriveert Prins Amadeiro officieel op het station van Den Bosch. Hij wordt daar verwelkomd door duizenden Oeteldonkers en zijn gevolg, waaronder de Peer vaan den Muggenheuvel tot den Bobberd — de ceremoniemeester en spreekbuis van het volk.
De Optocht
Op carnavalsmaandag trekt de grote Oeteldonkse optocht door de stad. Wagens, loopgroepen en muziekkapellen beelden actuele thema’s en humoristische situaties uit. Alles met een flinke dosis Bossche creativiteit.
De Hofkapel en boerenbruiloft
De Hofkapel zorgt voor de muziek in de stad, en in verschillende cafés worden “boerenbruiloften” gehouden — een vrolijke parodie op een huwelijk, compleet met muziek, bier en polonaise.
De symboliek van de kikker
De kikker is hét symbool van Oeteldonk. Het diertje staat op vlaggen, buttons en zelfs op gevels in de stad. De kikker past perfect bij de Bossche humor: een beetje gek, vrolijk en niet al te serieus.
Tijdens carnaval zie je overal kikkers terug — in kostuums, decoraties en zelfs in de namen van cafés en evenementen. De Oeteldonkse kikker herinnert iedereen eraan dat dit feest bedoeld is om te lachen en samen te genieten, ongeacht wie je bent.
Van volksfeest tot cultureel erfgoed
Wat ooit begon als een initiatief om orde in de chaos te brengen, is uitgegroeid tot een cultureel fenomeen. Het Oeteldonkse carnaval is inmiddels een traditie met een eigen vlag, volkslied (“Zo ge wit dè ge un Oeteldonker zèèt”) en een hechte gemeenschap.
Elk jaar komen duizenden bezoekers van buiten de stad naar Den Bosch om dit unieke feest mee te maken. Toch blijft Oeteldonk vooral iets van de Bosschenaren zelf — een feest van verbondenheid en trots.
De Oeteldonksche Club van 1882 bewaakt de tradities en zorgt ervoor dat de oorspronkelijke geest van carnaval behouden blijft. Het draait niet om commercie of spektakel, maar om samen vieren, lachen en jezelf zijn.
Wat maakt Oeteldonk zo bijzonder?
Oeteldonk is meer dan carnaval alleen. Het is een uitdrukking van identiteit, cultuur en humor. Waar in andere steden carnaval draait om optochten en bier, draait het in Oeteldonk om gemeenschapsgevoel. Iedereen is welkom, en iedereen hoort erbij.
De stad verandert drie dagen lang in een dorp vol warmte, muziek en saamhorigheid — precies zoals de oprichters van de Oeteldonksche Club het in 1882 bedoelden.
Hoe heet Den Bosch tijdens carnaval?
Tijdens carnaval heet Den Bosch Oeteldonk — een naam vol geschiedenis, symboliek en trots.
Het is het alter ego van de stad, waar iedereen gelijk is, waar traditie en humor hand in hand gaan, en waar drie dagen per jaar alles mag wat normaal niet kan.
Dus of je nu Bosschenaar bent of gewoon op bezoek komt: trek je rood-wit-gele sjaal om, begroet de Prins, zing mee met het volkslied en voel je thuis in het vrolijkste dorp van Nederland.
Welkom in Oeteldonk – waar Den Bosch drie dagen lang zichzelf niet is, maar méér dan ooit lijkt.
